انواع تیغ جراحی و کاربردهای آن
مقدمه
تیغ جراحی یکی از ابزارهای اصلی و پرکاربرد در اتاق عمل است که دقت و کیفیت آن می‌تواند به طور مستقیم بر نتیجه جراحی تأثیر بگذارد. این ابزار کوچک با ویژگی‌های مختلفی که دارد، در جراحی‌های متنوعی از جراحی‌های عمومی گرفته تا تخصصی‌ترین جراحی‌های قلب و مغز کاربرد دارد. آشنایی با انواع تیغ‌های جراحی و کاربردهای آنها نه تنها برای جراحان، بلکه برای کادر اتاق عمل و حتی دانشجویان پزشکی نیز ضروری است. در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع انواع تیغ‌های جراحی، کاربردهای آنها و نکات مرتبط با ایمنی و استفاده صحیح بپردازیم.
معرفی انواع تیغ جراحی
تیغ‌های جراحی به طور کلی بر اساس شماره و نوع لبه برش دسته‌بندی می‌شوند. این شماره‌ها نشان‌دهنده شکل و اندازه تیغ هستند که هر کدام برای برش‌های خاصی طراحی شده‌اند.
1. تیغ جراحی شماره 10
این تیغ به دلیل داشتن لبه‌ای منحنی و بزرگ، یکی از پرکاربردترین تیغ‌ها در جراحی عمومی به شمار می‌رود. کاربرد اصلی این تیغ در ایجاد برش‌های بلند و سطحی بر روی پوست و بافت‌های نرم است. جراحان اغلب از تیغ شماره 10 در جراحی‌های شکمی، سزارین و جراحی‌های پوستی استفاده می‌کنند.
کاربردهای اصلی:
- جراحی‌های عمومی
- جراحی‌های پوست و پلاستیک
- باز کردن برش‌های بزرگ
2. تیغ جراحی شماره 11
تیغ شماره 11 دارای نوک تیز و لبه مستقیم است و برای ایجاد برش‌های عمیق و دقیق به کار می‌رود. این تیغ معمولاً در جراحی‌های عروق و قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد و مناسب برش‌های کوچک و دقیق مانند ایجاد منافذ برای تخلیه مایعات یا ورود لوله‌ها است.
کاربردهای اصلی:
- جراحی عروق
- جراحی قلب
- ایجاد برش‌های کوچک و عمیق
3. تیغ جراحی شماره 15
تیغ شماره 15 به دلیل اندازه کوچک‌تر و لبه کوتاه و منحنی خود، برای جراحی‌های ظریف و دقیق مانند جراحی‌های پلاستیک و کودکان بسیار مناسب است. این تیغ به جراح امکان کنترل بالایی در برش‌های کوچک می‌دهد و اغلب در جراحی‌های صورت و دست استفاده می‌شود.
کاربردهای اصلی:
- جراحی پلاستیک
- جراحی کودکان
- جراحی‌های ترمیمی
4. تیغ جراحی شماره 23
تیغ شماره 23 بزرگ‌تر و محکم‌تر از سایر تیغ‌ها بوده و در جراحی‌های ارتوپدی و برش‌های عمیق‌تر به کار می‌رود. این تیغ به دلیل لبه بلند و پهن خود برای برش‌های وسیع و عمیق در بافت‌های سخت‌تر مانند عضلات و استخوان‌ها ایده‌آل است.
کاربردهای اصلی:
- جراحی ارتوپدی
- جراحی‌های بزرگ و عمیق
- برش‌های عضلانی و استخوانی
دسته‌بندی تیغ‌ها بر اساس نوع دسته
تیغ‌های جراحی معمولاً بر روی دسته‌های مختلفی نصب می‌شوند که این دسته‌ها در دو نوع کلی وجود دارند:
- دسته تیغ کلاسیک: برای کنترل بهتر در برش‌های عمومی
- دسته تیغ ظریف: برای جراحی‌های حساس و ظریف‌تر
مواد سازنده تیغ‌های جراحی
تیغ‌های جراحی از مواد مختلفی ساخته می‌شوند، اما متداول‌ترین آنها فولاد ضدزنگ است. این ماده به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی و استریل‌پذیری، گزینه‌ای مناسب برای محیط‌های جراحی به شمار می‌رود. در برخی موارد، از تیغ‌های کربنی نیز استفاده می‌شود که قدرت برش بیشتری دارند اما نسبت به فولاد ضدزنگ زنگ‌پذیرتر هستند.
نکات ایمنی در استفاده از تیغ‌های جراحی
- استفاده از تیغ‌های استریل: هر تیغ باید قبل از استفاده به دقت استریل شود.
- تعویض به موقع تیغ: تیغ‌های کند شده باید فوراً تعویض شوند تا از آسیب به بافت جلوگیری شود.
- دور انداختن تیغ‌های یکبار مصرف: تیغ‌های یکبار مصرف پس از استفاده باید در ظروف مخصوص دفع زباله‌های پزشکی دور انداخته شوند.
- میتوانید درباره پاراوان پزشکی را مطالعه کنید.
- برای اطلاعات بیشتر در مورد استانداردهای تیغ‌های جراحی، به وبسایت سازمان بهداشت جهانی مراجعه کنید.
نحوه فیکس کردن تیغ بیستوری با دسته
برای فیکس کردن تیغ بیستوری به دسته، رعایت دقت و ایمنی بسیار حائز اهمیت است. ابتدا دسته تیغ را در دست گرفته و با استفاده از یک پنس یا انبرک، تیغ را از بسته استریل خارج کنید تا از تماس مستقیم دست با تیغ جلوگیری شود. سپس قسمت شکاف‌دار تیغ را بر روی شیار دسته قرار دهید. با حرکت دادن تیغ به سمت پایین و جلو، آن را به‌طور محکم در جای خود قفل کنید تا از لغزش آن در حین جراحی جلوگیری شود. برای اطمینان از نصب صحیح، تیغ را به آرامی تکان دهید؛ در صورتی که کاملاً فیکس شده باشد، هیچ حرکتی نخواهد داشت. هنگام جداسازی نیز با استفاده از پنس، تیغ را به سمت عقب کشیده و از شیار دسته خارج کنید.
نتیجه‌گیری
انتخاب صحیح تیغ جراحی بر اساس نوع جراحی و نیاز بیمار، نقشی حیاتی در موفقیت عملیات جراحی دارد. با شناخت انواع تیغ‌ها و رعایت نکات ایمنی، می‌توان خطرات را کاهش داد و دقت جراحی را افزایش داد. به یاد داشته باشید که ابزار مناسب، جراح را به نتایج بهتر هدایت می‌کند و باعث کاهش عوارض پس از جراحی می‌شود.
